Het is een van die dingen die iedereen weleens meegemaakt heeft: tijdens je vakantie maak je een foto van een prachtig uitzicht of een historisch monument, en pas later als je de foto bekijkt, zie je dat er mensen op staan die je helemaal niet kent. Stel je wil deze foto delen op social media, hoe zit het dan eigenlijk met vakantiefoto’s en portretrecht? Kasia is fotografe en legt het ons haarfijn uit.
Portretrecht op vakantiefoto’s
Fotografe Kasia: Stel, je bent terug van vakantie en je hebt de mooiste reisfoto’s gemaakt. Die wil je het liefst met vrienden, familie en misschien zelfs wel (voor jou onbekende) volgers delen op social media. Maar op sommige vakantiekiekjes staan mensen die je niet kent, herkenbaar in beeld. Wat nu? Mag je de foto gewoon gebruiken of kan dat problemen opleveren op het gebied van portretrecht? Kasia Mizera is professioneel fotograaf bij Kasiasfotogalerie.nl, gespecialiseerd in onder andere bruidsfotografie, newborn shoots en portretten. Zij legt ons in dit gastblog uit hoe het zit met auteursrechten op reisfoto’s.
Wat is portretrecht?
Om te beginnen is het belangrijk om te begrijpen wat portretrecht precies is. In de meeste landen is het zo dat iedereen het recht heeft om te bepalen of en hoe zijn of haar portret gebruikt wordt. Dit geldt ook voor foto’s die gemaakt worden tijdens een vakantie. Als je dus een foto maakt waarop mensen staan die je niet kent, hebben zij het recht om te bepalen of je de foto mag gebruiken of niet.
Er zijn echter een aantal uitzonderingen op dit portretrecht. Zo is het bijvoorbeeld zo dat als de personen op de foto slechts op de achtergrond voorkomen en niet de hoofdonderwerpen van de foto zijn, het portretrecht niet van toepassing is. Dit betekent dat je de foto in principe gewoon mag gebruiken, ook al staan er mensen op die je niet kent.
Een andere uitzondering is dat als de personen op de foto herkenbaar zijn, maar hun toestemming hebben gegeven voor het gebruik van de foto, het portretrecht ook niet van toepassing is. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als je de personen op de foto hebt gevraagd of je ze op de foto mocht zetten, of als ze op de hoogte waren van het feit dat je een foto van hen maakte en hiermee akkoord gingen.
Er zijn ook landen waar het portretrecht enigszins anders geregeld is. Zo is het bijvoorbeeld in de Verenigde Staten zo dat het portretrecht alleen van toepassing is als de personen op de foto op een “oneerlijke” of “onterechte” manier gebruikt worden. Dit betekent dat je de foto in principe gewoon mag gebruiken, tenzij de personen op de foto bijvoorbeeld worden uitgelachen of belachelijk gemaakt.
Het is dus belangrijk om te bedenken of het portretrecht van toepassing is op de foto’s die je tijdens je vakantie maakt en, als dat het geval is, of je toestemming hebt van de personen op de foto om de foto te gebruiken.
Als je de foto’s wilt gebruiken voor persoonlijk gebruik, zoals om ze te laten zien aan familie en vrienden of om ze op social media te plaatsen, is de kans groot dat je hier geen problemen mee zult hebben. Het wordt echter wel aanbevolen om toestemming te vragen voordat je de foto’s op een groter publiek gerichte platform, zoals een blog of een website plaatst.
Beeldgebruik met toestemming
In andere gevallen kan het wel verstandig zijn om toestemming te vragen aan de personen op de foto. Dit is bijvoorbeeld het geval als je de foto wilt gebruiken voor commerciële doeleinden, of als de personen op de foto een belangrijke rol spelen in het verhaal dat je wilt vertellen. Als je toestemming hebt gevraagd en deze is verleend, is het portretrecht niet van toepassing en mag je de foto gebruiken.
Het is wel belangrijk om op te merken dat het portretrecht niet van toepassing is als je de foto gebruikt voor persoonlijk gebruik. Dit betekent dat je de foto bijvoorbeeld mag laten zien aan vrienden en familie, of op social media kunt plaatsen voor je eigen volgers. Het is welverstandig om in deze gevallen rekening te houden met de privacy van de personen op de foto, en de foto bijvoorbeeld niet openbaar te maken als dit niet gewenst is.
In het geval dat je de foto wilt gebruiken voor commerciële doeleinden of als je niet zekerweet of het portretrecht van toepassing is, kan het verstandig zijn om professioneel advies te vragen. Zoek bijvoorbeeld een advocaat die gespecialiseerd is in auteursrechtelijke vraagstukken, of neem contact op met een organisatie die gespecialiseerd is in portretrecht, zoals bijvoorbeeld de Beroepsvereniging van Fotografen.
Er zijn echter ook andere zaken waar je rekening mee moet houden als je foto’s maakt tijdens je vakantie. Zo is het bijvoorbeeld zo dat in sommige landen het verboden is om bepaalde gebouwen of monumenten te fotograferen, of om foto’s te maken op bepaalde plekken, zoals binnen in musea of kerken. Het is daarom verstandig om je goed te informeren over de lokale regels en wetten voordat je op vakantie gaat, zodat je niet voor vervelende verrassingen komt te staan.
In samenvatting
Als je een foto maakt waarop onbekende mensen staan, is het portretrecht van toepassing als de personen de hoofdonderwerpen zijn of als ze herkenbaar zijn en geen toestemming hebben gegeven voor het gebruik van de foto.
In andere gevallen kan het verstandig zijn om toestemming te vragen aan de personen op de foto, of professioneel advies in te winnen.
Houd bovendien rekening met de privacy van de personen op de foto, vooral als je de foto wilt gebruiken voor commerciële doeleinden of als je niet zeker weet of het portretrecht van toepassing is.
Meer weten over Kasia Mizera? Of wil je meer van haar werk zien? Bekijk dan hier haar fotografie portfolio. Of volg haar op Instagram @kasiasfotogalerie.
Lees ook:
P.s. Wil je niets missen?
Meld je dan aan voor de nieuwsbrief en krijg direct toegang tot exclusieve winacties, kortingsacties en een kijkje achter de schermen.
Blijf scrollen voor de volgende blog ...
7 tips voor fotograferen in het donker
10 tips voor de mooiste golden hour foto’s
10 pro tips voor unieke vakantiefoto’s