5 weetjes over het Zuiderzeemuseum die je vast niet wist!

Het openluchtmuseum in Enkhuizen trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers van over de hele wereld aan. Er is dan ook al veel over geschreven in de media. Een bezoek aan het buitenmuseum verveelt nooit, want er valt altijd weer iets nieuws te ontdekken. Grote kans dat jij deze weetjes over het Zuiderzeemuseum ook nog niet wist. Leuk om tijdens je volgende bezoek eens op te letten!

Weetjes over het Zuiderzeemuseum

Is een bezoek aan het openluchtmuseum de moeite waard? Ik beantwoord die vraag met een volmondige ‘ja’. En eigenlijk is één dag niet genoeg om echt het hele museum goed te ontdekken. Er zijn ontzettend veel leuke activiteiten waar je aan mee kunt doen, niet alleen voor kinderen trouwens. En wil je echt zoveel mogelijk weten over de geschiedenis van de Zuiderzee, dan ben je wel even zoet met het lezen van alle informatiebordjes die het buitenmuseum rijk is.

Liever een unieke beleving? Lees dan eerst deze 5 weetjes over het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen, die veel toeristen niet weten.

5x Zuiderzeemuseum geheimen

Weetje 1 – Prehistorisch dorp in het museum

Er zijn drie manieren om het buitenmuseum te bereiken. Via de entree vlakbij het binnenmuseum aan de Wierdijk, door op de boot te stappen bij station Enkhuizen of om aan boord te gaan bij de Sluisweg.

Reis je met het bootje naar het museum, dan meer je aan achter de kalkovens. De meeste bezoekers slaan dan direct linksaf, richting het dijkje en de dorpjes. Maar wat veel mensen niet weten is dat als je hier rechts afslaat en het pad achter de oude wierschuur volgt, je terecht komt bij de Bronstijdboerderij.

Dit is een van de weetjes over het Zuiderzeemuseum die ik zelf pas sinds kort heb ontdekt, ondanks dat ik al sinds mijn kindertijd regelmatig in het openluchtmuseum rondwandel.

Het gebied wordt voornamelijk gebruikt voor educatieve doeleinden, als er bijvoorbeeld schoolklassen op bezoek komen. Maar ook daggasten zijn hier van harte welkom om rond te wandelen in de groene omgeving, inclusief moestuin, smalle paadjes om te verdwalen en dus de grote boerderij uit de bronstijd.

Met een beetje geluk is er een medewerker aanwezig en staan de deuren van de boerderij voor je open. Kom zitten rond het vuur of bewonder het gebouw. Het is hier echt compleet anders dan in de rest van het museumgebied.

Weetje 2 – Geen replica’s, maar originele woningen

Het openluchtmuseum in Enkhuizen oogt niet als een museum, eerder als een gezellig oud dorpje. Meer dan 140 historische woningen vormen het grootste gedeelte van het buitenmuseum. Maar wist je dat de meeste huisjes niet zijn nagebouwd, maar bijna allemaal origineel zijn?

De huisjes komen van dorpen en steden rond de Zuiderzee. Een hele straat uit Urk, huisjes uit Marken en zelfs een kerk uit Den Oever kregen hier een plekje. Veel gebouwen werden steen voor steen afgebroken en in het museum weer opgebouwd, zoals het kerkje uit Den Oever tegenover de oude school.

Sommige muren werden in z’n geheel overgebracht naar het museum, om zo het authentieke karakter van de muren te bewaren.

Er zijn zelfs een aantal gebouwen die in z’n geheel naar het Zuiderzeemuseum zijn verhuisd. Op oude beelden is bijvoorbeeld te zien hoe een klein arbeidershuisje over het water wordt vervoerd. Nu kijken we daar misschien niet meer van op, maar in de jaren ’60 was dit een bijzonder verschijnsel. Hier lees je hoe die Zuiderzeemuseum verhuizing is gegaan.

Weetje 3 – Authentieke details zonder informatiebordje

Omdat de gebouwen zo oud zijn, bevatten de meeste panden ook nog originele details. Niet alles heeft een informatiebordje, dus is de kans aanwezig dat je veel dingen over het hoofd ziet. Daarom is een rondleiding van een gids echt eens aan te raden. Vraag naar zijn of haar favorieten en ze vertellen je graag honderduit over de bijzondere plekjes in het gebied. Dan leer je pas echt veel unieke weetjes over het Zuiderzeemuseum!

Wij hadden het geluk om rondgeleid te worden door de vrolijke museumdocent Archi, die ons wees op de leukste dingen en weetjes. Zo liet hij ons een klapgoot zien die rond de Zuiderzee veel gebruikt werd. Een bijzondere dakgoot die zowel water verzamelde in een ton binnenshuis als buitenhuis.

Kwam de wind van land? Dan werd de houten goot naar binnen geklapt en er kon zo zoet water worden opgevangen. Kwam de wind van zee, dan werd de goot naar de andere kant gewipt, zodat het zoute water werd opgevangen in de ton buiten.

Nog een leuk weetje: Omdat stilstaand water niet lang goed blijft, testte de bewoners eerst of het water nog bruikbaar was door er een vis in te gooien. Ging de vis drijven? Dan moest het water weggegooid worden.

Ook wees Archi ons op de houten stellage vlakbij het gebouw van de smid. Je zou er misschien snel langslopen, maar leuk is wel om te weten dat ze dit houten bouwwerk gebruikten om de paarden in te zetten als de dieren hoefijzers kregen aangemeten.

Weetje 4 – Permanente bewoners

Als je door de straten loopt, kun je je misschien niet voorstellen dat mensen zo geleefd hebben. Met hele grote gezinnen in zulke kleine huisjes met hele lage deurposten en plafonds. Maar wat veel mensen niet weten, is dat het Zuiderzeemuseum twee permanente bewoners heeft. Als je goed kijkt, zie je zelfs de moderne fietsen in het schuurtje staan.

Je zal een huisje helaas niet tegenkomen op Funda. Het is een (oud)-medewerker van het museum die hier zijn pensioen uitzit. Niet verkeerd!

Weetje 5 – Geheim plekje voor een rustige lunch

Het kan -zeker in de vakantieperiodes- behoorlijk druk zijn in het openluchtmuseum in Enkhuizen. Het is soms best even zoeken naar een plekje om te lunchen.

Het Restaurant ‘Amsterdamse huis’ is het meest geliefde plekje om te lunchen. Binnen is er veel zitplek en voor het pand is er een terras aan het water. Maar eet je liever je broodje in een iets rustigere omgeving? Sla dan bij het terras aan de rechterzijde linksaf of ga rechts achter de bar naar buiten. Hier vind je een paar bankjes aan het water waar het meestal heel stil is.

In het water zwemmen grote vissen en drijven houten bootjes op het wateroppervlak. Medewerkers (soms in kostuum) lopen langs omdat hier vlakbij een afgesloten ruimte is voor de medewerkers.

Zelfs als het regent kun je op dit verborgen plekje overdekt zitten, op de bankjes onder de overkapping. Niet doorvertellen hè? 😉

Meer Zuiderzeemuseum feitjes

Het buitenmuseum is echt een van mijn favoriete musea in Noord-Holland. Het is er nooit saai. Dat komt mede omdat er altijd wel vrijwilligers rondlopen (al dan niet in klederdracht) die tijd maken voor een praatje. Je kunt er lekker wandelen, gezellig een hapje eten of borrelen met vrienden. Of je kunt aanschuiven bij een van de activiteiten, zoals een klompbootje maken of een touw slaan.

De diverse thema exposities zorgen iedere keer weer voor een nieuwe sfeer in het museum. Zo is er tot 30 oktober 2022 ‘Hé, doe je mee’ te zien en te ervaren. Kinderen van 4- tot en met 12 jaar kunnen aan de slag in de kinderwerkstraat voor een goed doel en ook volwassenen kunnen ervaren hoe het geweest moet zijn om als kind te wonen en te werken aan de Zuiderzee.

Misschien ook leuk om te weten dat het Zuiderzeemuseum een eigen team heeft voor onderhoud. Voor de groenvoorziening en het verfwerk bijvoorbeeld. En dat naast veel vaste medewerkers, het Zuiderzeemuseum voornamelijk drijft op de kracht van veel enthousiaste vrijwilligers.

Het zal je ook vast niet verbazen dat deze unieke omgeving al meerdere malen het decor is geweest voor films en tv-series. Het is bijvoorbeeld terug te zien in;

• De Scheepsjongens van Bontekoe
• Kruimeltje
• Bennie Stout
• Apenstreken
• Bassie en Adriaan
• Nova Zembla

En tot slot het laatste leuke feitje in dit artikel: Tijdens de kerstvakantie is voor een korte periode het buitenmuseum in de avonduren geopend. Ieder jaar is er een andere bekende verteller die een oude legende inspreekt. Je volgt een vaste route door het bijzondere museum, waar op punten langs de weg door middel van, licht en geluid scénes uit een verhaal worden nagespeeld.

Voor het Winterevenement Zuiderzeelicht kun je tickets binnen een bepaald tijdsslot boeken. Wees er op tijd bij, want de ticketverkoop gaat altijd hard!

Kom jij graag in het Zuiderzeemuseum? Ik hoor graag meer over jouw ervaringen in het openluchtmuseum van Enkhuizen. En welke weetjes over het Zuiderzeemuseum kende jij nog niet?

Als je niet in het bezit bent van een museumkaart, bestel je eenvoudig hier je tickets.

Lees ook:

• Bezoek Zuiderzeemuseum voor alle leeftijden
• Vakantie met kinderen in Enkhuizen