duurzaam reizen tips
Leestijd: 22 minuten
Vind jij duurzaam reizen belangrijk? Natuurlijk willen we op vakantie genieten, leuke dingen doen en tot rust komen. Maar dat hoeft niet ten koste te gaan van onze planeet. Met deze tips maak je milieubewuste keuzes op vakantie. Van de reis, tot de bestemming en alles daar tussenin. Happy green travels!

Duurzaam reizen tips

Waar denk jij aan bij de woorden ‘duurzaam reizen’? Zie je dan gelijk een hutje op de hei voor je of is jouw verwachting een eco vakantie dichter bij huis? Duurzame vakanties kun je op verschillende manieren vormgeven. Hieronder vind je een heleboel handige tips, waarbij je zelf kunt nagaan welke vorm het beste bij jou past.

Wees niet bang dat eco travels heel sober en ongezellig zijn. Integendeel! Misschien ontdek je met je eigen creativiteit wel een heel nieuwe manier van vakantie vieren. Door je bijvoorbeeld eens te laten verrassen door de hoogtepunten op een bestemming dicht bij huis. Of door eens te kiezen voor een groenere accommodatie dan de hotels waar je voorheen verbleef.

Hoe dan ook, weet dat iedere stap in de goede richting er een is. Wat mij betreft hoef je ook echt geen last te hebben van vliegschaamte of schuldgevoel als je toch liever kiest voor fast food langs de weg in plaats van je eigen meegebrachte lunch. Kijk liever welke duurzame alternatieven van reizen en vakantie vieren jou wel blij maken en deel deze vreugde om anderen te inspireren!

In dit artikel vind je onder andere tips voor:

  1. Duurzaam vervoer
  2. Groene bestemmingen en accommodaties
  3. Duurzame reisaanbieders
  4. Eco reisgidsen
  5. Duurzame activiteiten
  6. Eco shopping
  7. Milieubewust onderweg
duurzaam reizen tips

Groen reizen (vervoer)

Wie duurzamer wil reizen, laat het vliegtuig staan. Dat klinkt heel simpel en dat is het misschien ook wel. Maar voor veel mensen is dat nog een te verregaande maatregel. Kijk maar eens naar de grote groep mensen die toch besloten te vliegen dit voorjaar, ondanks de aangekondigde heisa.

Toch snap ik die liefde voor vliegen wel. Binnen een paar uur kun je in een compleet andere wereld terecht komen. Met een ander klimaat, andere mensen en bijzondere culturen. Het is een prachtige manier om de wereld te zien. Vliegreizen zijn ook nog eens heel betaalbaar, want even vliegen naar Barcelona is nog altijd voordeliger dan de reis per trein ondernemen. Toch hebben wij er als gezin voor gekozen om in principe geen vliegreizen meer te maken (hier lees je waarom wij niet meer vliegen), om zo onze impact op de aarde tijdens onze vakanties klein te houden.

In 2018 schreef ik al een artikel over hoe duurzaam ver reizen. Want als je toch besluit het vliegtuig te pakken, kun je nog wel op andere manieren je vervuilende vlieggedrag enigszins compenseren. Ook kwam er een vervolg op het blogartikel toen ik schreef over duurzaam verre reizen maken met kleine kinderen.

Ik wil dit blogartikel dan ook beginnen met redenen waarom vliegreizen helemaal niet zo geweldig zijn als ze lijken:

  1. Eigenlijk hoeven we over de negatieve impact op het klimaat niet te beginnen toch?
  2. De reis zelf is kort. Maar reken je ook de reistijd van en naar het vliegveld mee? Waar een treinstation vaak midden in het centrum ligt, zijn vliegvelden vaak ver buiten de bewoonde wereld geplaatst
  3. En laten we het dan ook hebben over de tijd die je eerder aanwezig moet zijn voor controles
  4. Als je eenmaal langs de douane bent moet je wachten. En wachten. En wachten. Ga je de tijd doden door overpriced eten te kopen? Of ga je dan maar winkelen?
  5. In een vliegtuig is er weinig bewegingsruimte. Tenzij je reist met een privéjet wordt het niet op prijs gesteld als je gaat wandelen door het gangpad
  6. Zin in koffie of thee tijdens je vlucht? Ik zou toch maar liever iets anders bestellen, wat het schijnt dat die watertanks nooit worden schoongemaakt. Jammer dat je niet je eigen etenswaren mee mag nemen tijdens een vlucht zoals in de trein of bus hè?
  7. Bij het opstijgen en landen is het uitzicht vanuit een vliegtuig spectaculair. Maar eenmaal in de lucht zie je alleen maar een wolkendek. Dan is het toch veel leuker om een almaar veranderend landschap aan je autoraam of treinraam voorbij te zien gaan?

Ben je al overtuigd om wat vaker voor een alternatief te kiezen? Of wil je toch je vliegreizen blijven maken? In dat laatste geval wil ik je nog wat tips meegeven om je vlieggedrag iets duurzamer te maken (voor zo ver dat kan uiteraard).

Duurzaam vliegen?

Tips voor groener vliegen:

  • Compenseer je vlucht (door middel van boeken via Greenseat bijvoorbeeld)
  • Kies voor een vlucht zonder tussenstops
  • Neem alleen handbagage mee of pak zo min mogelijk in
  • Vlieg economy. Hoe meer vraag naar stoelen die minder ruimte innemen, hoe beter
  • Kies voor een vegetarische/vegan maaltijd aan boord

Maar laten we eerlijk zijn: echt groen vliegen bestaat (nog) niet. En hopelijk heb je niet de illusie dat door bovenstaande maatregelen te nemen je impact drastich kleiner wordt. Het blijft een druppel op een gloeiende plaat. Maar het begint uiteraard bij bewustwording en alle beetjes helpen. En als je de keuze hebt, kies dan toch liever wat vaker voor een reis zonder het vliegtuig.

Groen reizen met de trein

Reizen met het openbaar vervoer is (naast lopend of fietsend) de meest milieuvriendelijke manier om je reisbestemming te bereiken. Er vertrekken steeds meer treinen naar populaire bestemmingen. Reis bijvoorbeeld met de Thalys naar Brussel, pak de NS International naar Londen en stap in de Eurostar voor een weekendje Disneyland Parijs.

Via het platform Save A Train kun je voordelig treintickets boeken.

Treinreizen vind ik ontzettend relaxed. Ik kom uitgerust aan op de plek van bestemming en vaak zijn de aankomsten op treinstations al een cadeautje. Wie dat gevoel nog niet kent, moet maar eens beginnen met een treinreis naar Antwerpen… Dit station is al een bezienswaardigheid op zich.

duurzame treinreizen

Duurzame busreizen

Er zijn ook diverse busmaatschappijen die regelmatig grote groepen passagiers mee de grens over nemen. Helaas is mijn ervaring met busmaatschappij Flixbus niet positief, dus ga ik je die niet aanraden. Maar ik heb bijvoorbeeld wel meerdere malen een dagtrip gemaakt met verschillende reismaatschappijen naar de jaarlijkse brocante in Lille en naar de kerstmarkten in Duitsland. Deze busreizen zijn altijd heel netjes geregeld.

Bij Oad reizen boek je volledig verzorgde busreizen naar onder andere Costa Brava, Het Zwarte Woud en Praag. Voordelig en van alle gemakken voorzien! Je bent wel iets langer onderweg, maar als je van de reis zelf ook een leuke activiteit maakt, is dat juist alleen maar een pluspunt. Neem dus vooral leuk reisgezelschap mee.

Groen op pad met eigen vervoer

Ga je toch liever met eigen vervoer? Kies dan voor een camper of vouwwagen, waarbij je altijd je slaapplek mee hebt. Op de website van Instagrambloggers vind je een artikel over duurzaam reizen met de camper. Zorg er wel voor dat de auto niet heel zwaar beladen is. Ga minimalistisch op vakantie om zo min mogelijk brandstof te verbruiken.

Of ga voor een autovakantie en dan het liefst met de elektrische auto. Heb je die zelf niet? Hier een elektrische auto huren, zoals een VW E-golf, BMW Electric of Audi Q2 is ook een optie. Er komen steeds meer laadpunten bij in Europa, dus je hoeft niet bang te zijn dat je langs de weg komt te staan met een lege auto.

Ook hier geldt: Hoe lichter de auto, des te duurzamer ben je onderweg. Pak dus echt alleen in wat nodig is en kijk of je bepaalde zaken op locatie kunt kopen/huren. Fietsen op je reisbestemming is natuurlijk beter dan alles steeds met de auto te verkennen. In dat geval zou je dus kunnen kijken of er bij jouw geboekte accommodatie ook huurfietsen staan.

Probeer ook liever zonder dakkoffer te rijden, want dan rijd je een stuk zuiniger. En check altijd of de bandenspanning nog goed is, zodat je zo zuinig mogelijk over de weg vliegt.

Meer inspiratie voor alternatieven van vliegreizen? Klik dan even op de link.

Duurzame bestemmingen

Wil je duurzaam reizen, dan kies je waarschijnlijk ook liever voor een duurzame vakantiebestemming. Maar wat maakt een bestemming dan groen ten opzichte van andere oorden? Dat kan liggen aan diverse factoren.

Staycation

Een staycation is een vakantie in eigen land. Omdat je dicht bij huis blijft, heeft de reis er naartoe weinig impact. Vliegen ga je waarschijnlijk niet, dus kun je kiezen voor duurzamere opties zoals de trein, carpoolen of met je eigen auto of camper.

Een vakantie in eigen land kan ik echt aanraden. Je hebt nauwelijks reistijd en je hebt dus meer tijd om de nieuwe omgeving te ontdekken. Doe dat dan ook! Vraag locals naar hun favoriete restaurants, de leukste winkelstraten en de mooiste natuurgebieden. Wedden dat je de vakantie van je leven hebt?

Duurzame accommodaties

Kamperen is misschien wel de meest duurzame vorm van overnachten op je vakantiebestemming. Dus als je een kampeerliefhebber bent, kun je makkelijk de tent meenemen. Of boek een stacaravan of vakantiehuisje op de camping. Lees hier meer over de leukste overnachtingen in een tiny house.

Ben je geen fan van kamperen, maar vind je de sfeer op een camping wel gezellig? Probeer dan eens een glamping vakantie.

Duurzame accommodaties herken je ook aan een keurmerk. Kies bijvoorbeeld voor een eco resort of boek bij een vakantiepark met GreenKey keurmerk.

Maar in Nederland weet je nooit precies wat het weer gaat doen. Dus als je liever een accommodatie hebt die van alle gemakken is voorzien, snap ik dat helemaal. Ik ben zelf ook dol op luxe uitstapjes! Bij onderstaande reisaanbieders boek je groene reizen in eco hotels en vakantiehuisjes.

Groene reisaanbieders:

Het voordeel van boeken bij een van bovenstaande aanbieders in plaats van veel andere bekende reisorganisatoren is dat je weet dat het geld op de juiste bestemming komt. Zo krijgen de accommodaties aangesloten bij reisplatform Moonback een eerlijk bedrag per boeking en wordt er bij Natuurhuisje een boom geplant voor ieder geboekt vakantiehuisje.

Houd je wel van luxe? Verblijf dan in een mooi hotel, maar check eerst even of ze het Green Key keurmerk hebben. Dit label dat wordt uitgegeven in de toeristische en recreatieve branche geeft aan dat de accommodatie voldoet aan strenge eisen op het gebied van duurzaamheid.

Een voorbeeld van een hotel met Green Key label is Hotel Jakarta. Lees hier mijn verslag van een overnachting het duurzame hotel in Amsterdam. Dit hotel laat menig groen hart sneller kloppen, met de adembenemende tropische binnentuin en het bijzondere uitzicht over ’t IJ. Het hotel heeft een spa en wellness, een zwembad en een hippe cocktailbar. Need I say more?

Bij Green Key hotel Chateau St. Gerlach in Maastricht kun je ook milieubewust onthaasten. Dit chique hotel in Valkenburg met wellness faciliteiten ( je kunt je onder andere lekker laten masseren), ziet er heel mooi uit en ligt in een prachtige omgeving.

Maar ook over de grens vind je toffe duurzame hotels. Lees hier maar eens mijn verslag over het Green Key Hotel in Brussel: Made in Louise. Een knus boutique hotel in de Belgische hoofdstad.

Vorig jaar mocht ik op uitnodiging van Visit Haarlem de groene highlights van de stad ontdekken. En ik kan je vertellen, dat zijn er behoorlijk wat! In mijn blog over duurzame adressen in Haarlem vind je de tofste vegan eettentjes, tweedehands en eco boetiekjes om te shoppen en fijne plekken om milieubewust te overnachten.

Natuurlijk sla je als dierenliefhebber het Dolfinarium over. Maar dit kun je wel doen tijdens een duurzaam weekend in Harderwijk.

Het hebben van twee woningen wordt misschien niet altijd gezien als duurzaam, maar als je een vakantiehuisje hebt en daardoor niet of nauwelijks naar het buitenland vliegt voor een vakantie, compenseer je toch een heleboel! Tips voor een duurzaam vakantiehuisje deel ik hier.

Duurzame reisgidsen

Een fijne reisgids kan je misschien meer inspiratiegeven dan onoverzichtelijke reissites met schreeuwerige advertenties. Ik vind het heel fijn om door leuke magazines en reisgidsen te bladeren. Op mijn blog vind je onder andere reviews van de volgende reisgidsen:

Andere aanraders zijn wat mij betreft Columbus Travel Magazine en de reisgidsen van Marleen Brekelmans van Bijzonder Plekje.

Bovengenoemde reisboeken en -magazines gaan allemaal voornamelijk over vakanties in Europa. Ze bevatten heel veel tips voor een vakantie dicht bij huis, waarbij je -bij wijze van spreken- zo voor in de auto kunt stappen.

De meeste reisgidsen zijn tegenwoordig ook als e-book verkrijgbaar, om zo papierverspilling tegen te gaan. Of kijk eens of jouw bibliotheek deze reisgidsen heeft liggen. Een andere milieuvriendelijke optie is om de boeken tweedehands aan te schaffen. Bijvoorbeeld via Marktplaats of bij kringloopwinkels.

Hier vind je een verzameling van 10 reisgidsen over duurzaam reizen.

duurzame reisgids

Eco bewust op vakantie

Hoe kun je aan duurzaam reizen denken als je op de plaats van bestemming bent? Ook dan kun je nog milieubewust bezig zijn op verschillende manieren. Hieronder deel ik nog een aantal duurzame reistips. Ik zeg natuurlijk niet dat je ze allemaal tegelijk moet opvolgen, dat doe ik zelf ook heus niet. Kijk vooral of hier tips zijn die bij jou passen en die voor jou gevoel jouw vakantiepret niet verstoren. Dan houd je jouw groene voornemens namelijk langer vol en ben je eerder geneigd om duurzame tips met thuisblijvers te delen.

Openbaar transport

De eerste tip die ik kan geven om duurzaam op reis te gaan, is door op de plaats van bestemming vooral veel gebruik te maken van het openbaar vervoer. Of huur  zelfs eens fietsen of probeer te lopen naar de verschillende trekpleisters.

Zoek van tevoren informatie of er bepaalde passen zijn waarmee je met korting kunt reizen met de metro of de bus. Vaak is dit vanuit huis gemakkelijker en voordeliger te regelen dan wanneer je al op je reisbestemming bent en zogenaamde tourist traps op de loer liggen.

Geen dierenleed

Wat mij betreft heeft het tegengaan van dierenleed ook veel te maken met duurzamer reizen, dus zou ik je willen aanraden geen dierentuinen of dierenshows te bezoeken. Wellicht zijn er voor dierenliefhebbers wel andere plekken om te bezoeken, zoals deze alternatieven voor dierentuinen in Nederland. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een opvangcentrum voor verwaarloosde dieren.

Ga om die reden ook niet op de foto met schattige aapjes, grote slangen of andere dieren. Laat een ritje op een olifant of kameel ook maar achterwege. Je bent namelijk de zoveelste toerist die dag waarvoor de beesten door de knieën moeten voor een rondje. En daar worden ze echt niet gelukkiger van. Grote kans ook dat deze dieren zijn gedrogeerd en slecht worden behandeld.

Nog een manier om eco en animal friendly vakantie te vieren: Probeer op de reislocatie eens vegan lekkernijen! Op vakantie smaakt alles sowieso al bijzonder en lekker, dus dit is de beste tijd om eens een plantaardige maaltijd te nuttigen. Beter voor het milieu en beter voor de dieren.

Duurzaam dagje strand

Is een vakantie volgens jou niet compleet zonder een dagje strand? Lees dan eerst mijn tips voor een duurzame stranddag of lees mijn tips voor eco zonnebrand. En in dit blogartikel geef ik nog eens extra informatie over milieuvriendelijke zonbescherming.

Het klinkt misschien vanzelfsprekend, maar laat geen rommel achter op het strand. Beter nog: spreek met jezelf af dat je het strand pas mag verlaten als je drie rommeltjes (die niet van jou zijn) hebt opgeraapt en weggegooid. Take three for the sea, noemen ze dat ook wel.

Neem liever je eigen eten en drinken mee naar het strand. En als je wel bij een strandtent wat wil halen, kies dan liever voor een bordje patat op het terras dan een plastic bakje mee op je handdoek. Want ook de bakjes die zogenaamd volledig composteerbaar zijn, kunnen de zee en het strand nog vervuilen. Ze lossen namelijk helmaal niet op in water en moeten alsnog door een verbrandingsoven.

Zelfs zoiets kleins als ijs in een koekhoorntje bestellen in plaats van in een bakje kan ook al verschil maken.

En schroom je niet om te vragen of ze de milkshake of dat kopje koffie in een door jouzelf meegebrachte kop te schenken. Bij sommige kiosken moedigen ze dit zelfs aan door korting te geven als je een eigen beker meeneemt.

Souvenirs shoppen

Het is natuurlijk onwijs leuk om iets van de vakantie mee naar huis te nemen. Voor mij zijn dat mijn digitale fotoalbums vol kiekjes van de accommodatie, de uitstapjes en het eten. Maar je kunt ook dingen bewaren zoals entreetickets en gedroogde bloemen en die gebruiken om een ouderwets scrap book mee te maken. Dit is een fotoboek waar je naast de foto’s ook andere tastbare herinneringen en leuke verhaaltjes op een bladzijde knutselt.

Neem liever geen items mee die de natuur schade aanrichten, zoals stukken koraal. En je weet vast wel dat tasjes van slangenleer of beeldjes van ivoor ook een no go zijn?

Als je iets heel leuks ziet in een souvenirwinkel of bij een kraampje, kijk dan eerst even of het item een stempel heeft van waar het is gemaakt. Dikke kans namelijk dat er ‘Made in China’ onder je schudbol of koelkast magneet staat. Helemaal geen authentiek lokaal vervaardigd souvenir dus, maar gewoon geïmporteerd en dus niet zo heel duurzaam. Behalve als je toevallig in China op vakantie bent natuurlijk.

Kijk liever bij de echte lokale artisans voor een bijzonder aandenken om mee naar huis te nemen. Of zoek naar duurzame winkels in de buurt. Misschien is er wel een iets dat groene initiatieven in de regio promoot, zoals Mixua doet in Brussel en de bedenkers van The Green Light District hebben gedaan voor Amsterdam.

Of ga eens na of er in de buurt tweedehands markten of kringloopwinkels te vinden zijn. Dit doe ik altijd en ik koop daar vaak de leukste souvenirs. Ik tip hier een toffe straat vol kringloopwinkels in Alkmaar en deel hier de leukste kringloopwinkels op Texel. Binnenkort volgt er een lijst met leukste tweedehands winkels in Hoorn.

Op de foto: kringloopwinkel in Alkmaar (links) en koopwaar in een tweedehands winkel op Texel (rechts). 

Duurzame activiteiten kunnen ook zo simpel zijn als een museumbezoek of een stadswandeling. Iets waarbij je niet consumeert, maar wel volop van je bestemming leert en geniet. Met sommige uitstapjes steun je soms zelfs natuureducatie of natuurbehoud. Zoals bijvoorbeeld een bezoek aan de Marker Wadden van Natuurmonumenten.

Milieubewust onderweg

De reis zelf kun je ook een stuk milieubewuster maken. Doe dat onder andere met deze simpele tips:

Heb je voor je vakantie nog iets nieuws nodig? Probeer dan eerst die koffer of die zomergarderobe tweedehands te shoppen. Dat bespaart ook nog eens een heleboel geld.

Pak van tevoren een grote shopper in met lekkers voor onderweg. Flessen water (eventueel uit de vriezer voor extra koud water onderweg) , een thermoskan met koffie of thee en een groot pak sap kunnen tijdens de reis de dorst wel lessen.

Smeer lekkere broodjes voor de lunch, maak een frisse couscoussalade, snijd stukjes rauwkost klein en stop ze in kleine handige meeneembakjes. Ik ben groot fan van de kleurrijke bakjes van Mepal, want die zijn stevig en lekvrij.

Je eigen eten meenemen is ook nog eens een stuk voordeliger dan steeds stoppen bij fast food restaurants onderweg. Kun je dat bespaarde geld mooi uitgeven tijdens je vakantie!

Ook op je reisbestemming is het niet zo’n gek idee om een picknick zonder plastic in te plannen. Gaan jullie bijvoorbeeld een dagje wandelen in een natuurgebied? Stop dan eerst even bij de lokale supermarkt om je koeltas in te pakken voor die dag!

In dit artikel deel ik meer tips om milieubewust op pad te gaan.

Gebruik geen wegwerp servetjes of snoetenpoetsers, maar neem liever zelf katoenen doekjes mee. Denk bijvoorbeeld aan hydrofiele washandjes, die nauwelijks iets wegen en na het wassen binnen een mum van tijd weer droog zijn.

Vanzelfsprekend laat je afval niet slingeren, maar neem je netjes snoeppapiertjes en lege drinkbekers mee om later weg te gooien. Neem eventueel van thuis een plastic tas mee die onderweg kan dienen als vuilniszak.

Ben je met de auto? Laat de wagen dan niet onnodig stationair draaien, maar zet gewoon even de motor uit als je op iemand staat te wachten. Zoek liever een schaduwplekje op in plaats van de airco te gebruiken. En je lunch smaakt vast ook wel zonder muziek afkomstig uit je autoradio.

Is duurzaam reizen ook iets voor jou? Welke tips om groener te reizen kun jij nog met ons delen?

Lees ook:

Ik maak gebruik van affiliate links op mijn reisblog. Boek je bijvoorbeeld via mijn links bij Natuurhuisje en Stayokay, of bestel je bij BigGreenSmile, dan krijg ik daar een kleine commissie over. Dat kost jou niets extra, maar helpt mij wel deze site te onderhouden. Thanks!
P.s. Wil je niets missen?

Meld je dan aan voor de nieuwsbrief en krijg direct toegang tot exclusieve winacties, kortingsacties en een kijkje achter de schermen.


Care and Share!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf scrollen voor de volgende blog ...

Algemeen Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Overijssel Utrecht Waddeneilanden Zeeland Zuid-Holland
Efteling duurzaam tips
Is de Efteling duurzaam? Alles over dit groene uitje
weerselose markt review
Weerselose markt: De grootste vrijmarkt van het Oosten
overnachten Friese Waddenkust
3x duurzaam overnachten bij de Friese Waddenkust
Algemeen België Duitsland Engeland Frankrijk Italië Spanje Tsjechië Wereld
les halles des médiévales
Halles des Médiévales in Dives-sur-Mer. De moeite waard of niet?
vakantie in België tips
Op vakantie in België: ontdek deze 3 steden
groene activiteiten op Aruba
3 groene activiteiten op Aruba
Accomodaties Duurzame stedentrips Reisgidsen Reistips
met de auto naar het buitenland tips
Met de auto naar het buitenland, waar moet je aan denken?
duurzame vakantie met de auto
5 tips voor een duurzame vakantie met de auto
overnachten Friese Waddenkust
3x duurzaam overnachten bij de Friese Waddenkust
Dagje/weekend weg Pretparken Tienerproof Vakantie
Efteling duurzaam tips
Is de Efteling duurzaam? Alles over dit groene uitje
de leukste attracties Speelpark Oud Valkeveen
De leukste attracties bij Speelpark Oud Valkeveen
stedentrip met peuters en kleuters
Verrassende bestemmingen voor een stedentrip met peuters en kleuters in Nederland
Binnenkijker vakantiehuisje Eten & Drinken Kunst & Cultuur Quotes Reisfotografie Shopping
les halles des médiévales
Halles des Médiévales in Dives-sur-Mer. De moeite waard of niet?
weerselose markt review
Weerselose markt: De grootste vrijmarkt van het Oosten
teksten over emigratie
Emigreren? Teksten over emigratie
Scroll naar boven